รายละเอียดมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
1801-2567
ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม - ของเหลวโปร่งใสและทึบแสง - วิธีทดสอบความหนืดจลน์และการคำนวณความหนืดไดนามิก
PETROLEUM PRODUCTS - TRANSPARENT AND OPAQUE LIQUIDS - DETERMINATION OF KINEMATIC VISCOSITY AND CALCULATION OF DYNAMIC VISCOSITY
มอก. มาตรฐานทั่วไป
21 พฤศจิกายน 2568
ISO 3104:2023
ประกาศและงานทั่วไป
142
พิเศษ 254 ง หน้า 5
24 กรกฏาคม 2568
28 กุมภาพันธ์ 2568
ยกเลิก มอก.1801-2542 และประกาศ มอก.1801-2567 ขึ้นใหม่
ให้มีผลเมื่อพ้นกำหนด 120 วัน นับตั้งแต่วันที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา (24 ก.ค. 68)
**(มอก.1801-2567 มีผลใช้งานตั้งแต่วันที่ 21 พ.ย. 68 เป็นต้นไป)
- กำหนดขึ้นโดยรับ ISO 3104:2023(E) Petroleum products – Transparent and opaque liquids - Determination of kinematic viscosity and calculation of dynamic viscosity มาใช้โดยวิธีพิมพ์ซ้ำ (reprinting) ในระดับเหมือนกันทุกประการ (identical) โดยใช้
ISO ฉบับภาษาอังกฤษเป็นหลัก
- กำหนดวิธีการ A ใช้เครื่องวัดความหนืดหลอดแก้วแคพิลลารีแบบควบคุมด้วยมือ (manual glass viscometers) และวิธีการ B เครื่องวัดความหนืดหลอดแก้วแคพิลลารีแบบอัตโนมัติ (glass capillary viscometers in an automated assembly) สำหรับการทดสอบความหนืดจลน์ (Kinematic viscosity, ν) ของทั้งของเหลวโปร่งใสและของเหลวทึบแสง ขอบข่ายรวมถึง ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมเหลว เมทิลเอสเทอร์ของกรดไขมัน (Fatty acid methyl esters: FAME) พาราฟินดีเซล (Paraffinic diesel) น้ำมันจากพืชที่ผ่านการเติมไฮโดรเจน (Hydrotreated Vegetable Oil: HVO) ปิโตรเลียมเหลวที่ผลิตจากแก๊ส (Gas to Liquid: GTL) และดีเซลผสม
ไบโอดีเซลไม่เกิน 50% ความหนืดจลน์วิเคราะห์โดยการวัดเวลาที่ปริมาตรของของเหลวไหลภายใต้แรงโน้มถ่วงผ่านเครื่องวัดความหนืดหลอดแก้วแคพิลลารีที่สอบเทียบแล้ว โดยความหนืดไดนามิก (Dynamic viscosity: η) คำนวนจากความหนืดจลน์ที่วัดได้คูณด้วยความหนาแน่น (ρ) ของของเหลว ทั้งนี้ช่วงของความหนืดจลน์ตามวิธีทดสอบนี้ครอบคลุมในช่วง 0.2 mm2/s ถึง 300,000 mm2/s ในช่วงอุณหภูมิ -20°C ถึง 150°C
หมายเหตุ ผลลัพธ์ที่ได้จากมาตรฐานนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะของตัวอย่าง และมีไว้สำหรับ
การทดสอบของเหลวที่มีกราฟความสัมพันธ์ระหว่างความเค้นเฉือน(Shear stress)และอัตราเฉือน(Shear rate)เป็นเส้นตรง (ลักษณะการไหลแบบ
นิวโตเนียน(Newtonian flow behavier)) อย่างไรก็ตาม หากความหนืดเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยยะสำคัญตามอัตราการเฉือน ผลที่ได้จากการวัดด้วยเครื่องวัดความหนืดจะต่างกันเมื่อเส้นผ่านศูนย์กลางของหลอดแก้ว
แคพิลลารี(Capillary) ต่างกัน วิธีการและค่าความแม่นยำสำหรับน้ำมันเตาที่ได้จากก้นหอกลั่นอยู่ภายใต้เงื่อนไขบางประการแสดงลักษณะการไหลแบบ
นอนนิวโตเนียน (non-Newtonian) รวมอยู่ด้วย